सरकारी अल्प बचत योजना दरात एक टक्क्याहून कपात : काय कराल ?

03 Apr 2020 13:24:49

COVID -१९ आपत्ती चा सामना करण्याकरिता सरकारनेआर्थिक उपाय योजना जाहीर केल्या, त्याच बरोबर आरबीआयनेरेपो व्याज दर खाली आणून ४.४० टक्के पातळीवर आणले. ह्याचा उद्देश एकच कि बँकांना आणि व्यवसायांना आवश्यकनिधी स्वस्तात उपलब्ध व्हावा जेणे करून आपत्तीच्या काळातत्यांच्याकडे आवश्यक तरलता राहील. आरबीआय ने आपले रेपोव्याज दर कमी केल्यावर आता बँकाही आपले टर्म डिपॉझिट दरकमी करतील त्याच बरोबर ज्यांनी गृहकर्ज घेतले असेल त्यांचेव्याज हि कमी होऊन त्यांना दिलासा मिळेल. मात्र जेगुतंवणूकदार आतापर्यंत फक्त जोखीम नसलेल्या बँकेच्या टर्मडिपॉझिमध्ये गुंतवणूक करीत आले त्यांना आता गुंतवणुकीचेदुसरे पर्याय पाहावे लागतील. कारण येणाऱ्या काळात व्याजदरखालीच जातील मात्र महागाई मुळे दैनंदिन खर्च भागवणे कठीणहोईल. आजच्या लेखामध्ये आपण पोस्टाच्या योजनांच्या कमीझालेल्या व्याज दराचा आढावा घेऊ व जोखीम नसलेल्या इतरगुंतवणूक पर्यायांचा विचार करू.

पोस्टाच्या बचत योजना च्या १ एप्रिल २०२० ते ३० जून२०२० ह्या कालावधीसाठी नवीन व्याजदर जाहीर झाले.

# पोस्ट ऑफिस आपल्याला निरनिराळ्या योजना देते. ह्यायोजना समाजातील तळागाळातील लोकांनी सुध्दा आपलीउज्ज्वल भविष्य साठी बचत करावी ह्या साठी असतात.

# पोस्टाच्या बचत खात्यामध्ये अगदी रु. २० ने बचत खात्याचीसुरुवात करता येते. पोस्ट ऑफिस बचत खात्यामध्ये ४टक्केव्याज देते. चेक बुक हवे असल्यास किमान रु. ५०० आपल्याखात्यामध्ये कायमस्वरूपी जमा ठेवावे लागतात. बँकांच्या बचतखात्याप्रमाणे याचा उपयोग आपल्याला करता येतो. ०१ एप्रिलच्या नवीन व्याजदर कोष्टकानुसार यात काही बदल करण्यातआलेला नाही.

# सामान्य गुंतवणूकदार दर महिना कमीत कमी रु. १० त्या नंतररु. ५ च्या पटीत जमा करून आपले आवर्ती जमा खाते सुरुकरू शकतो. पोस्ट ऑफिस ५ वर्षाच्या आवर्ती जमा खात्यामध्ये७.२टक्के व्याज देते होते. ०१ एप्रिल पासून त्यातील वजावटीनुसार नवीन दर ५.८टक्के असेल. ह्यात साधारण १.४०टक्केची घट झालेली आहें.

# पोस्ट ऑफिस मध्ये टाइम डिपॉझिट अकाउंट जे फक्त रु२०० भरून चालू करिता येते. एका वर्ष करिता पोस्ट ऑफिस६.९टक्के व्याज देत होते आता नवीन व्याजदर ५.५टक्केराहील. तसेच ५ वर्षे मुदतीच्या टाइम डिपॉझिट वर पोस्टऑफिस ७.७टक्के व्याज मिळत होते ते आता कमी होऊन६.७टक्के इतकेच व्याज मिळेल. टाइम डिपॉझिट अकाउंट जर५ वर्ष मुदतीचे केले तर त्या गुंतवणुकीवर कलम ८० C अंतर्गतकर बचत हि करता येते.

# ज्या नागरिकांना दर महा खर्चासाठी ठराविक रक्कमेची गरजअसते अशा नागरिकांसाठी पोस्टाची MIS योजना असते. किमान रु. १५०० भरून दरमहा ७.६टक्के दराने व्याज मिळतहोते. १ एप्रिल २०२० च्या नवीन व्याजदरानुसार व्याज६.६टक्के राहील. जर खाते एका व्यक्तीचे असेल तर कमाल रु४.५ लाख किंवा खाते जोडीराशी संयुक्त असेल तर कमाल रु. ९लाख गुंतविता येतात. हि गुंतवणूक मुदतीपूर्वी तोडायचीझाल्यास १ ते २टक्के दंड आकारला जातो.

# जेष्ठ नागरिकांसाठी पोस्टाची विशेष “जेष्ठ नागरिक बचतयोजना” आहे त्यात किमान रु १००० व कमाल रु. १५ लाखगुंतविता येतात. पोस्ट ऑफिस त्यावर ८.६टक्के दराने तिमाहीव्याज मिळत होते नवीन नियमावली नुसार ७.६टक्के दरानेतिमाही व्याज मिळेल. हि गुंतवणूक मुदतीपूर्वी तोडायचीझाल्यास १ ते २टक्के दंड आकारला जातो. ह्या योजनेतीलगुंतवणुकीवर कलम ८० C अंतर्गत कर बचत हि करता येते.

# बँकांप्रमाणे पोस्ट ऑफिस मध्ये सुद्धा “१५ वर्षाची पी पीएफ योजना” आहे ज्यात एक रकमी किंवा १२ मासिक हप्त्यातदर वर्षी कमाल रु.१.५ लाख गुंतविता येतात. सध्याचा चक्रवाढव्याजदर हा ७.९टक्के आहे. त्याचा नवीन व्याजदर ७.१टक्केराहील. पी पी एफ ची गुंतवणूक मात्र १५ वर्षे पूर्वी तोडता येतनाही म्हणजेच ह्या योजने मध्ये ८० C अंतर्गत कर बचत होतेमात्र तरलता नसते. तसेच मुदतपूर्ती नंतर मिळणारे व्याज हेकरमुक्त असते.

# पोस्ट ऑफिस ची "नॅशनल सेविंग सर्टिफिकेट" हि योजनाअसते त्याला किमान रु १०० गुंतविता येतात. ह्या योजनेमध्येकमाल गुंतवणुकीची मर्यादा नसते. ह्या योजनेमध्ये सुद्धागुंतवणूकदार ८० C अंतर्गत कर बचत करू शकतो, चक्रवाढव्याजदर हा ७.९टक्के होता. १ एप्रिल २०२० पासून तो६.८टक्के राहील.

# पोस्ट ऑफिस ची एफ डी सारखी योजना म्हणजे "किसानविकास पत्र" ह्यात २.५ वर्षानंतर तरलता / लिक्विडीटी असते. ३१ मार्च २०२० पर्यंत व्याजदर हा ७.६टक्के वार्षिक चक्रवाढहोता व मुदत ११३ महिन्याची होती. नवीन नियमावली नुसार०१ एप्रिल २०२० पासून नवीन व्याजदर ६.९टक्के राहील वमुदत १२४ महिन्यांची राहील. हि योजने आपण कधीही दुसऱ्यागुंतवणूकदाराला हस्तांतरण करू शकतो.

# पोस्टाची आणखी एक योजना म्हणजे "सुकन्या समृद्धीयोजना" हि योजना मुलीच्या नावाने मुलगी १० वर्षे व्हायच्याआत चालू करिता येते. किमान वार्षिक गुंतवणूक रु १००० वकमाल वार्षिक गुंतवणूक हि रु. १.५ लाख असते. मुलगी १८वर्षे वयाची होई पर्यंत ह्यात तरलता नसते. ह्या योजनेमध्ये सर्वातजास्त म्हणजे ८.४टक्के वार्षिक चक्रवाढ व्याज दर होता तोआता ७.६टक्के राहील.

पोस्टाच्या योजनांचे खाली जाणारे व्याजदर सामान्यगुंवणूकदारांना नक्कीच निराशाजनक वाटतील. अशा वेळीआपल्या गुंतवणुकीवरील परतावा आकर्षक करण्याकरिताम्युच्युअल फंडाच्या योजना आपल्याला नक्कीच मदत करतील. म्युच्युअल फंडाचे नाव घेतले कि अजूनही बऱ्याच जणांना त्याचीधास्ती वाटते, कारण त्यांचा समझ असतो कि म्युच्युअल फंडम्हणजे फक्त शेयर बाजार. मात्र हा समझ चुकीचा आहे. म्युच्युअल फंडात तब्बल ३६ प्रकारच्या योजना असतात आणित्यातील १६ प्रकारच्या कर्जरोखे संबंधित योजना शेयरबाजाराशी अजिबात संबंधित नसतात. सर्वात नगण्य जोखीमअसलेली योजना म्हणजे, " बँकिंग अँड पी एस यू डेट फंड " ( P S U म्हणजेच पब्लिक सेक्टर अंडरटेकिंग्स किंवासरकारी कंपन्या ). गुंतवणूकदारांचे कष्टाचे पैसे हे फक्तनामांकित बँका तसेच फक्त सरकारी कंपन्या यांच्या कर्जरोखे यामध्ये गुंतविल्यामुळे जोखीम नगण्य होऊन जाते.

बाजारातील व्याजदरांतील चढ उतार याचा प्रभाव ह्या कॅटेगरीच्या परतावा वर पडतो. बाजारातील व्याजदर जेंव्हा कमी कमीहोतात तेंव्हा ह्या फंडातून जास्त चांगला परतावा मिळतो, वव्याज दर वाढायला लागले तर ह्या फंडातून सामान्य परतावामिळतो.

फंडाची कर प्रणालीचा विचार करायचा झाल्यास, हे फंड, डेटफंड / कर्जरोखे योजना प्रकारात येतात. म्युच्युअल फंडातीलपरतावा हा भांडवल वृद्धी किंवा कॅपिटल गेन ह्या प्रकारातमोडतो. कर्जरोखे संबंधित योजनांमध्ये ३ वर्षापर्यंत च्या भांडवलवृद्धी ला शॉर्ट टर्म कॅपिटल गेन म्हणतात, तर ३ वर्षांपुढीलभांडवल वृद्धी ला लॉन्ग टर्म कॅपिटल गेन म्हणतात. शॉर्ट टर्मकॅपिटल गेन मध्ये मिळालेला जो लाभ आहे तो आपल्या त्यावर्षाच्या एकूण मिळकती मध्ये समाविष्ट केला जातो व त्या वरआपल्याला इनकम टॅक्स भरावा लागतो.

३ वर्षांपुढील ग्रोथ ऑप्शन (भांडवल वृद्धी ) ज्याला आपणलॉन्ग टर्म कॅपिटल गेन असेही म्हणतो ह्यावर आपल्याला १०टक्के अधिक अधिभार इतका टॅक्स भरावा लागतो किंवा आपणजर महागाई इंडेक्स चा फायदा घ्यायचा ठरवलं तर इंडेक्ससेशननंतर २०टक्के अधिक अधिभार इतका टॅक्स भरावा लागतो. म्हणजेच ३ वर्षावरील गुंतवणूक हि जास्त करप्रभावी होते.

जर गुंतवणूक डिविडेंड ऑप्शन म्हणजेच लाभांश प्रकारातमोडत असेल तर रु. ५००० वरील लाभांशावर TDS कापलाजाईल व नंतर लाभांश गुंतवणूकदाराला वाटलं जाईल. ह्याफंडामध्ये सध्या लाभांश चा पर्याय आकर्षक राहिला नसूनगुंतवणूकदारांनी शक्यतो ग्रोथ ऑप्शन (भांडवल वृद्धी ) घ्यावे.

ज्यांना दरमहा किंवा त्रेमासिक नियमित उत्पन्न हवे असेल त्यांनीडिव्हिडंड वर विसंबून न राहता ग्रोथ ऑप्शन मधून एस डब्लूपी म्हणजेच सिस्टिमॅटिक विथड्रॉव्हल प्लॅन चालू करावे.भारतीय नागरिकांच्या किंवा HUF यांच्या गुंतवणुकीवरकोणत्याही प्रकारचा टीडीएस कापला जात नाही, मात्र एन आरआई गुंतवणूकदारांचा कॅपिटल गेन टॅक्स टीडीएस ने कापलाजातो.

म्युच्युअल फंड दर महिन्याच्या शेवटी फॅक्टशीट उपलब्धकरतात. हा एक असा अहवाल असतो ज्यात म्युच्युअल फंडत्यांनी केलेल्या सर्व गुंतवणुकीची माहिती ( कर्जरोखे असलेल्याबँका आणि सरकारी कंपन्यांची यादी). अशा प्रकारे म्युच्युअलफंडाच्या गुंतवणुकीत अधिक पारदर्शिता असते. ह्या कॅटेगरीमधील काही योजनांच्या कामगिरीचा आढावा घेऊ.

योजनेचे नाव १ वर्ष ३ वर्ष

LIC MF Banking & PSU Debt Fund ८.८० ७.७८

SBI MF Banking & PSU Debt Fund ९.४३ ८.०३

म्युच्युअल फंडाची गुंतवणूक हि दीर्घ काळासाठी अतिशयकरप्रभावी म्हणजेच टॅक्स एफिशिएंट होते. बॅंका आणि सरकारीकंपन्यांच्या व्यवसायात भागीदार व्हा. आपण ज्या विश्वासानेसरकारी बँकेच्या एफडी मध्ये गुंतवणूक करतो त्याच विश्वासानेएफडी च्या जोडीला " बँकिंग अँड पी एस यू डेट फंडा” मध्येगुंतवणूक करून जोखीम मुक्त परतावा मिळवा.

काही गुंतवणूक हि थोडीफार जोखीम असलेल्या म्युच्युअलफंडाच्या इतर योजनांमध्ये गुंतवून , दीर्घकाळामध्ये आपणआपला परतावा अधिक चांगला करण्याचा प्रयत्न केलापाहिजे. आर्थिक नियोजनकार आपला जोखीमांकओळखून आपल्याला म्युच्युअल फंडाच्या योग्य योजनांचेसंयोजन करून देतात.

आपल्या जोखीम घेण्याच्या क्षमतेनुसार योग्य गुंतवणूकवर्गवारीसाठी आपल्याला हार्दिक शुभेच्च्छा.

म्युच्युअल फंडातील गुंतवणूक हि बाजार जोखिमेच्या अधीनअसते , योजनेसंबंधित सर्व कागदपत्रे काळजीपूर्वक वाचा

धन्यवाद

- निलेश तावडे

९३२४५४३८३२

Nilesh0630@gmail.com

लेखक हे म्युच्युअल फंड क्षेत्रात २० वर्ष कार्यरत होते,मागील २ वर्षांपासून ते आर्थिक नियोजनकार आहेत.